Tijd voor een nieuwe tijd: De Bonobotopiaanse kalender

Oftewel: Bonobotopia heeft een geheel eigen kalender, die afwijkt van de Smuikenlandse kalender. Waarom? Om dwars te zijn? 

Ongetwijfeld. Bekend is dat een van de eerste zaken die Ouwe Gilles na aankomst op het eiland oppakte, het invoeren van een nieuwe kalender en tijdrekening was. Volgens overlevering waren zijn eigen woorden: Op het schip hebben we nog te maken met de buitenwereld, en is het lastig om elke keer te moeten omrekenen als je weer eens een haven aandoet. Maar nu hebben we onze schepen verbrand, en vanaf nu hebben we niets meer te maken met het Smuikenland. Dus tijd voor een nieuwe tijd!

Een smuikende wanvertoning, zo noemde Ouwe Gilles de gangbare kalender. En daarmee heeft de man een punt: 52-en-een-beetje weken in een jaar, 28, 29, 30 of 31 dagen in een maand, 24 uren in een dag, 60 minuten in een uur --- veel samenhang zit er niet in. 

Maar nog belangrijker: de bestaande kalender was een Christelijke tijdrekening, en daar moest de antireligieuze Ouwe Gilles helemaal niets van hebben. Naar verluid ergerde hij zich groen en geel aan de vele door de kerk opgelegde regels die er waren rondom seks. Die kerkelijke regels gingen in die tijd beduidend verder dan het verbod op homoseks of seks buiten het huwelijk: zo mocht de vrouw niet boven, mocht het niet naakt en mocht het niet op zondag. Overdag mocht ook niet, niet rondom vastentijd, niet met pasen en vanaf een maand voor kerst was uiteraard ook taboe. Niet geheel ten onrechte zag Ouwe Gilles het Christendom als een al 1800 jaar lang voortwoekerende belemmering in de seksuele emancipatie van de mens. 

De bezem moest dus radicaal door alle Christelijke tradities; tot in de kleinste kieren en gaten moest deze erfenis weggepoetst. De Christelijke jaartelling werd afgeschaft, en Gilles voerde een nieuwe jaartelling in, simpelweg gebaseerd op de tijd van aankomst op het eiland als jaar 1.

Maar Gilles ging nog veel verder. Samen met de scheepswetenschapper Ouwe Knut ontwikkelde hij een heel nieuwe kalender. Het uitgangspunt van die kalender was: logisch, simpel, eenduidig. Alle tijdseenheden waar een natuurlijk astronomisch gebeuren aan ten grondslag lag bleven; alle tijdseenheden die arbitrair zijn moesten overhoop. 

Te beginnen met het jaar zelf: volgens Gilles en Knut was het niet uit te leggen dat een nieuw jaar 10 dagen na de kortste dag begint. Volstrekt onlogisch, oordeelden de heren, en dus werd de eerste dag van het jaar vastgelegd op de dag na de langste nacht (22 december in de smuikse kalender). Bonobotopia loopt dus altijd tien dagen voor op de rest van de wereld.

Dan de maanden: dat maanden een variabele lengte hebben was volgens de heren ook niet uit te leggen. Net alsof de maan dan weer eens haar cyclus met haast aflegde, en dan weer eens een paar dagen pauze leek te nemen om extra lang lekker vol te zijn? Onlogisch, was het harde oordeel, en de lengte van een maand werd vastgezet op 30 dagen. Voordeel was dat de Bonobotopiaanse maand daarmee de werkelijke duur van de maancyclus dichter benadert dan de maand van de smuikse kalender.

 Dat er daarmee 5 dagen aan het eind van het jaar overbleven werd uitgebuit als voordeel: een dertiende maand van 5 of 6 dagen lang werd uitgeroepen, en dit werd de traditionele seksdeek: een nationale feestperiode ter afsluiting van het jaar en ter viering van de seks.

Ook werden de namen van de maanden hernoemd: volgens Knut en Gilles was het niet uit te leggen dat september de negende maand was terwijl het woord septem toch echt latijn voor 7 is. Dus kregen de maanden hun juiste rangtelwoord terug. Om verwarring met de smuikse kalender te voorkomen werd daarom uitgeweken naar het oud-Grieks: mono-, di-, tri-, tetra-, penta-, etc.

Daarna was de week aan de beurt. Knut en Gilles vonden de 7 een onmogelijk getal om mee te rekenen. 52 en een beetje weken in een jaar, vier-en-een-halve week in een maand: dat kon beter, en dus ontwierpen ze de deek: een periode van tien dagen, waardoor er precies 3 deken in een maand passen. Het woord deek is afgeleid van decade. 

De dagen van de week/deek moesten daarom ook hernoemd worden, en men besloot het simpele Portugese systeem aan te houden: een dag gewoon noemen naar het rangtelwoord van die dag in de deek. Eendag, Tweedag, Driedag, Vierdag... 

Voordeel van deze kalender is dat er geen kalenders meer nodig zijn. Valt in het smuikse systeem de 27e oktober altijd weer op een andere dag van de week; op Bonobotopia is de 27e decaber simpelweg altijd een Zevendag.

Een ander voordeel was dat Bonobotopia daarmee voorliep in de emancipatie van arbeiders: wettelijk werd vastgelegd dat men na vier dagen werken recht had op één dag vrij (Vijfdag en Tiendag), hetgeen een aanzienlijke verbetering was ten opzichte van enkel de vrije zondag die toen nog in de rest van de wereld gebruikelijk was. Toen Bonobotopia na lange tijd in de gaten kreeg dat de rest van de wereld inmiddels zoiets kende als de vrije zaterdag, werd op het eiland in ijltempo de vrije Negendag ingevoerd.

De tijden werden aangepast aan het in die tijd opgeld doende metrische systeem. In intellectuele kringen van destijds stond het net ontwikkelde nieuwe metrische stelsel flink in de belangstelling, en Ouwe Gilles en Knut vonden van zichzelf dat ze ook best tot zulk soort kringen gerekend mochten worden. Dus voerden ze een metrisch stelsel voor tijden in: de dag werd simpelweg in 10 stukken gehakt, dus elke dag bestond uit 10 duur. Een duur was weer onderverdeeld in deciduur, centiduur en milliduur. 

• Een duur is daarmee gelijk aan 2.24 smuikse uren,
• een deciduur is ongeveer een smuiks kwartier
• een centiduur is ongeveer anderhalve smuikse minuut
• een milliduur is ongeveer 9 smuikse seconden.
• een miniduur is een extra eenheid, gelijk aan 0.1 milliduur, en dus 0.9 smuikse seconden.

Omdat Bonobotopia toch geen connecties met het buitenland onderhield, is dit tijdsysteem op Bonobotopia tot op de dag van vandaag behouden gebleven. Het systeem functioneert goed: schoolkinderen blijken dit systeem veel makkelijker onder de knie te krijgen dan de smuikse kalender, waarmee Bonobotopiaanse scholen meer tijd over houden om te besteden aan nuttiger of leukere dingen dan het leren van een bizar kalendersysteem.