Driedag 23 monober 202 BT
De bonobo of dwergchimpansee is de mensapensoort die het meest verwant is aan de mens. Ze komt voor in Afrika, en staat te boek als "bedreigd". Het enige leefgebied bevindt zich in de congolese regenwouden.
In de samenleving van bonobo's speelt seks een belanrijke rol als sociaal bindmiddel tussen individuen. Op het eiland en in het boek Bonobotopia zien we vele kenmerken van de sociale structuur bij bonobo's terug in een mensenmaatschappij.
Een belangrijk verschil is dat de bonobo-samenleving matriarchaal is: vrouwen zijn er hoger in rang. Op Bonobotopia is dit meer ambigu: er is vanouds een wrijving tussen de wereld thuis, waar vrouwen duidelijk de spil zijn, en de wereld buitenshuis. Vrouwen zijn op Bonobotopia de leidinggevende sekse waar het gaat om huishoudens: gezinnen worden gesticht rondom een vrouw, en waar mannen lange tijd in het ouderlijk huis verblijven, zelfs als ze seksuele partners krijgen, vliegen vrouwen die volwassen worden doorgaans uit om zelf een huishouden te stichten - of alleen, of met partners. Hiermee komt het Bonobotopiaanse model redelijk overeen met de situatie die we ook zien bij bonobo's.
Is het gezinsleven op Bonobotopia matriarchaal georganiseerd, het arbeidsleven is patriarchaal georganiseerd, zoals we dat in principe ook in de Westerse wereld kennen. Wel zien we door de jaren heen dat het arbeidsleven op Bonobotopia steeds meer feminiseert, net als in de Westerse wereld.
Op het gebied van seksueel gedrag zien we diezelfde mix tussen bonobo-gewoonten en Westerse gewoonten.
Er is net als bij bonobo's geen voorkeur voor sekse of leeftijd waar er tijdelijke seksuele interactie plaatsvindt. Wel kent Bonobotopia meer langdurige seksuele relaties dan bij bonobo's gebruikelijk is - bij bonobo's is in principe elke seksuele relatie tijdelijk.
Waar tijdelijke seksuele relaties heel breed zijn qua orientatie, volgt de Bonobotopiaan toch meer de Westerse modellen voor het aangaan van landuriger relaties: er is dan een duidelijke voorkeur voor de andere sekse, en voor ongeveer dezelfde leeftijd.
De seksuele activiteit bij bonobo's is ontspannen en terloops: het komt veel en vaak voor, maar is doorgaans van korte duur. Opvallende of afwijkende gebeurtenissen in de omgeving worden vaak gevolgd door kortstondige seksuele activiteit: als in een bonoboverblijf bij voorbeeld een kartonnen doos neergelegd wordt, dan bestijgen de bonobo's elkaar vaak kortstondig voordat ze dit object gaan onderzoeken. Mannen-bonobo's krijgen voorafgaand aan, of gedurende voedertijd vaak een erectie, en nodigen dan anderen uit voor seks.
Dit gedrag zien we in geritualiseerde vorm terug op Bonobotopia: vaak zijn er inwijdingsrituelen bij sociale activiteiten. In het boek wordt kort het gebruikelijke ritueel voorafgaande aan een maaltijd genoemd. Ook bij sociale bijeenkomsten is er vaak een kort openingsritueeel waarbij de aanwezigen even elkaars geslachtsdelen verkennen. Net zoals bij de bonobo's gebeurt dit terloops, en zijn uitgebreide sekspartijen hierbij zeldzaam.
Gedrag dat we ook bij bonobo's terugzien is de vrouwelijke pseudocopulatie: bij een opwindende gebeurtenis gaan vrouwen tegenover elkaar staan en wrijven kortstondig hun venusheuvel tegen elkaar aan. Ook deze vorm van seksuliteit is spontaan, kortstondig en terloops.
Desondanks is er op Bonobotopia een sterkere focus op de geslachtsdaad zelf, het fijken, en is de seks er minder terloops dan bij bonobo's. Dit zien we in b.v. de nasocialisatie, die nogal eens voorkomt bij sociale bijeenkomsten. Hier is de seks van een uitdrukkelijke organisatie zoals we dat niet zien bij bonobo's. Waar op Bonobotopia iedereen wel participeert in de inwijdingsrituelen, zien we dat bij de nasocialisatie meestal slechts een deel van de groep geinteresseerd is.
Het is opvallend om te zien hoe menselijke seksuele interactie terugvalt op het patroon wat bij zo'n nauwverwante soort te zien is, zodra de remmende cultureel opgelegde barrieres weggevallen zijn. Dit maakt Bonobotopia tot een zeer interessant studie-object voor anthropologen en ethologen.
Helaas is meer onderzoek hiernaar niet mogelijk vanwege de vele restricties die er gelden.
Reactie plaatsen
Reacties